Simpsons'ın Orta Anadolu Bağlamında İncelemesi: Springfield Amerika'nın Yozgatıdır!
Bu hafta sizlere, 1987’den beri kesintisiz olarak ekranlarda olan ve pek çoğumuzun en az bir kez gözüne takıldığından emin olduğum The Simpsons çizgi filminin esasen bir orta Anadolu öyküsü ya da uzunca bir bozlak olduğu tezini ispatlayacağım. Hem de sadece 3.5 maddede!
1. Ana vatan baba yurt: Şirin Springfield
Hikâyenin geçtiği yer, Amerika’da bir eyalet olduğunu öğrendiğimiz Springfield’dır. Gündelik hayatın gerektirdiği hemen her şey bu, aşırı benzersizliğiyle biricik yerde mevcuttur. Mesken, iş yeri, okul, ibadethane, pavyon, birahane, hastane, sahil kenarı, su başı, mesire alanı, yeraltı dünyası, kumarhaneler, hapisane, mezarlık; aşk, şehvet, basitlik, polemik, seks, rekabet, dedikodu, haset, dostluk, şevkat vs.
Yani modern bir insan, dışına çıkmaksızın, burada doğup ziyadesiyle ölebilir. Hemen her duyguyu tadabilir. Zaten bir elma ağacının komşu eyalettekilerle kavgası sonucu sınırları belirlenmiştir. Ve o günden beri karşılaştığımız herkes iki üç kuşak öteden beri oralıdır ve kati suretle oradan kopmayacaktır. Neşet’in adeta ülkesel tanıtımını yapar gibi övgü ve sevgiyle betimlediği memleketi Kırşehir misali, burası da başta ana kahramanımız olan Simpsons ailesi olmak üzere tüm eyalet sakinlerinin Şirin Springfield’ıdır. Onların hislerini tercüman eden parçayı da az evvel söyledik ama tekrar edelim. Orta Anadolu’dan Simpsons bahsi yüreğinizde açıldıysa bu türküyü dinlemek farzdır: “Kimi engin kimi yüksek evlerinen /, Kimi fakir, kimi zengin beylerinen / Kazaların nahiyelerin, köylerinen / Gönlümün içinde yerin Kırşehir”
2. Babamın değil kendimin öldüğü yaştayım
Ahiret için büyükler, insanın öldüğü yaşta dirildiği öteki hayat derdi bize. Nasıl öldüysen aynı yaş ve kılıkta canlanıp yaşamaya devam edermişsin. Bu aslında, yaygın olan tek tanrılı dinin, Orta Andolu’da çoğu yörük ve türkmen bu yüzden de biraz şamanik kimselerin hayatına zamanla sızmasının da bir söylentisidir. Yani hibrid bir bakış aslında ve ilgili yörede çok yaygındır bir yandan. Neyse, bu konu uzar gider...
Diyeceğim o ki, herkes 1989’dan beri aynı yaştadır Springfield’da. Bart 10, Lisa 8. Maggie hep emekler ve emzikler. Taş çatlasa 9-10 aylıktır. Enürezis problemi olmadığına göre ve altı da hep bağlıysa kesin o aralıkta bir yerde işte. Marge ve Homer 30 falandır. 20 başında evlendiklerini bir keresinde çocuklara anlatırken öğrendik onu da. Homer, Marge’dan 1 yaş mı ne, büyüktür. Bu kimsenin fiziki görünümü de gram oynamaz. Kilise günü olan pazarları dışında ya da özel br event yoksa kıyafetler bile değişmez. Demek ki bizim eyalete Orta Anadolu’dan bakabilmenin ikinci kuralı buranın ahiret gibi bir yer olduğunu düşünmektir. Kimse babasının öldüğü yaşta falan değildir. Kendin ölür, kendin yaşarsın.
3. İsim, soyisimi kim ne yapsın lakap dururken
Springfield’da lakap, soyisminden daha öndedir. Hatta isimden bile. Marge’nin kocasına Homer dediğini çok az duymuşuzdur ki genellikle Homie der. Figuran Bob’un soyadını bir kez bile işitmedik ya da. Şişman Tony’ninkini de duyanlar varsa lütfen söylesin. Ya da komiser, Clancy Wiggum değil Ahmak Wiggum’dur. Bu örnekleri çoğaltmadan Orta Anadolu’da düğün davetiyelerindeki aile bilgilerinin altında lakap bulunması konuyu bizler için özetleyecektir: Damadın babası: Ali Yazır (Tilki Ali). Üçüncü kural, Springfield’da insan tanımak onu eşsiz kılan ünvanıyla bilmekten geçer. İsim hava, soyisim cıvadır kısacası.
3,5 ve Sonuç: Merkezin kıyısında yarım yamalaklık
Springfield, Amerika’da şatafatlı yaşamların sürdüğü Newyork, Los Angeles falan gibi şehirlere benzemez. Yıldızı oldukça sönüktür. Halkının yaşamı oldukça vasattır. Tek bir nükleer santralle dünyaya tutunma çabasındadır. Bazen Holywood gibi yerlerden artisler falan gelir ama kafa dinlemek, inzivaya çekilmek için olur bu. Ünlüsü de o kadardır yani.
Eyaletin ilkokulundaki eğitim seviyesini Bart ve kendi gibi it arkadaşları belirler genellikle. Lisa, tam olarak bu bayırın gülüdür. İnşallah bir gün bir devlet yetkilisi gelirse kendisinin elinden tutacaktır diye umuyoruz. Yetkili deyince eyaletin valisi zaten kart zampara ve peşkeşçidir. Hasılı, bu eyaletimiz, merkezin kıyısında kalmışlığıyla çok yarımdır. Hatta yarım yamalaktır. O yüzden, coğrafi olarak tam ortada dururken, herkeslerin gelip ama geçmemesi gerekirken kendisinden, bin yıldır taşı bile yerinden oynamamış eksik bir Orta Anadolu şehrinde doğmadıysanız Springfield’ın bu halini anlamanız zordur. ABD’de Springfield saymakla bitmez, burada da Yozgat…Yarım olmak, burayı anlamak için buçukuncu kuraldır bu yüzden.
(Burçak Sel Brüksel'den bildirdi)
facebook'ta Paylaş twitter'a yolla Allah'a havale et
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
.jpg)
|
