İlk Futbol Oyunundan, İlk FPS'ye... Meraklısı İçin Bilgisayar Oyunları Tarihçesi...
Bugün, nostalji yolculuğumuzun sınırlarını zorlayacak ve gidebileceğimiz en eski zamanlara gideceğiz. Atari salonları, Retro oyunlar falan derken kendimizi en sonunda burada bulduk. Her şeyin ilki mi güzel yoksa “çok da abartmayın canım” mı diyorsunuz göreceğiz…
İnsanlığın “çok sıkıldık biraz meşgale olsun ya” diyerek kendilerine eğlence çıkarmalarının tarihi çok eskilere dayanıyor. Dijital oyunların tarihi ise 1970’lerden önce ve sonra diye ikiye ayrılıyor. Biz ülkece bilgisayarlarla gerçek anlamda 80’li yıllarda tanışmışken, elin oğlu 50’li yıllarda bilgisayar benzeri aletlerle oyun bile oynuyormuş… Velhasıl bu süreçte geliştirilen bir takım oyunları mercek altına aldık.
Kimisi bugün oynadığımız oyunlara benzemese de türünü temsil ettiği için bu listede yer alıyor. Ha bazılarının gerçekten de ilk oyun olduğundan emin olamadık. “Onun doğrusu öyle değildi ya” diyorsanız bir kaynak iliştiriverin. Haydi o zaman geçmişe, çok geçmişe doğru bir yolculuğa çıkalım…
İlk bilgisayar oyunu - Bertie the Brain
Yıl: 1950
Tic-tac-toe oyununu en az bir kere görmüşsünüzdür. Zira günümüzde hala oynanan bir oyun. 9 kareli bir platformun üzerinde X veya O harflerini aynı düzleme getirmeye çalışıyorsunuz. Bilgisayara ya da bir arkadaşınıza karşı, sırayla hamleler yaparak oynadığınız bir oyun. Bunun ilk örneğini hatta dijital oyun tarihindeki ilk oyunu yapan adam: Dr. Josef Kates. Kanadalı mühendis, geliştirdiği devasa oyuncağı ile Tic-tac-toe’yu ilk oynayan kişi olmuş. Önündeki metal levhanın üzerinde bulunan tutaçları çevirdiğinde, çevirdiği bölümün hareketi karşısındaki elektronik ekrana yansıyor. Bu işlem birkaç saniye sürüyor ama rakip bilgisayar olduğu için sorun yok…
İlk FPS - Maze War
Yıl: 1974
Bilinen ilk FPS Wolfenstein 3D diye geçse de biz biraz araştırıp Maze War’ı bulduk. Steve Colley ve Greg Thompson tarafından 1974’de geliştirilen oyun döneme damgasını vurdu. Imlac PDS-1, Macintosh ve NeXT Computer’da oynanabiliyordu. Yani günümüzde PS4’e çıkan oyun bazen bilgisayara çıkmazken o yıllarda ne kadar makine üretildiyse onda oynanabilir durumdaydı. Kutu kutu yaratılmış odaların arasında sadece ileri-geri-sağ-sol şeklinde dümdüz ilerleyerek oynanabiliyordu. 1992’ye kadar birçok yeni versiyonu yayınlandı. Multiplayer oynandı, ördekti, aslandı değişik düşmanlar eklendi hatta oyunda hile bile yapıldı. İlk hileciyi bulamadım ama…
İlk MOBA - Aeon of Strife
Yıl: 1999
MOBA türünde ilk oyun; bilinenin aksine Warcraft 3’te yaratılan ve bir custom map olarak çıkarılan Aeon Of Strife’dır. Starcarft 2’de de aynı isimde bir mod vardır ve o da bu taban kullanılarak yapılmıştır. Daha sonra IceFrog tarafından bu mod geliştirilmiş ve DotA doğmuştur. 3 koridor üzerinden 5’er kişilik 2 takımın birbirlerinin ana üslerini yıkmaya çalıştığı bir oyun türüdür. Aeon Of Strife haritası, bu türün ilk temsilcisidir ve ondan sonra gelecek tüm moba oyunlarının aynı mantıkta yapılmasına neden olmuştur. Teşekkürler Blizzard, teşekkürler IceFrog…
İlk RPG - Dungeons&Dragons
Yıl: 1974
Rol yapmak; sıradan bir oyuncu olmaktan ziyade karakterin kendisi gibi düşünmek, ilerlemek ve biraz da yaşamanız gereken bir tür. RPG oyunlarının tarihi biraz daha eski olsa da Computer RPG türünün ilk örneği Dungeon&Dragons’dur. Ne kadar tanıdık geliyor isim di mi? Çünkü; 2013 yılına kadar koca bir nesle RPG ruhunu yaşatacak bir yığın oyun çıkardılar. Son olarak mobil marketlerde bile bu isim yer aldı: Dungeons & Dragons: Arena of War. Bundan 42 yıl önce ise; Plato system’de hayat buldu.
Paul Tencza tarafından geliştirilen TUTOR programlama dili ile yazılan Plato, o yıllarda çok farklı alanlarda kullanılmıştı. Bunlardan biri de DND’nin doğmasına vesile oldu. Son olarak DND’nin geliştiricleri Gary Whisenhunt ve Ray Wood’a tüm RPG severler adına teşekkürlerimizi sunalım. Bir tarihi şekillendiren adamlar vesselam.
İlk dövüş oyunu - Heavyweight Champ
Yıl: 1976
Dövüş oyunları tarihinin ilk temsilcisi bir boks oyunu olan Heavyweight Champ’dır. 1976 yılında SEGA tarafından geliştirilen oyun Arcade makinelerde oynamak üzere tasarlanmıştı. 2D Monochrome sprite siyah beyaz bir görünüme sahip olan oyun, Arcade makinesinin altında bulunan kollarla aşağı yukarı hareketlerle oynanıyordu. Daha sonra 1987 yılında aynı oyun yenilendi ve daha boyutlu daha renkli ve şahane mekaniklere sahip bir oyuna dönüştü.
Heavyweight Champ aslında 1974’te çıkarılacaktı fakat yumruk mekaniklerini bir türlü stabil hale getiremeyince çıkış tarihi biraz gecikti. Kendinden sonraki nesillere bir ilham kaynağı olacak kalitede değildi ama ilk oyun olduğu kesin...
İlk yarış oyunu - Space Race/Astro Race
Yıl: 1973
Listemizdeki diğer bariz örneklere nazaran bu biraz şüpheli yaklaştığımız bir oyun oldu. Araba yarışı diye yola çıkmıştık ama ne araba vardı ortada ne yarış. Fakat kaynaklara göre bilinen ilk yarış oyunun ta kendisi. 1973 yılında ATARI tarafından Arcade makinelerde oynanması için tasarlanmış bir uzay yolu yarışı.
2 kişilik oynanan ve gök taşlarının arasından sıyrılarak varış noktasına ulaşmak üzerine kurulu bir oyun. Rakibinden daha kıvrak ol yarışı kazan mantığı yani. Aslında oldukça heyecanlı. Ve o yılların imkanlarına göre rekabet olgusunu bir hayli iyi yaşatan bir oyun. Öyle ki; 2016 yılında bile hala aynı mantıkta oyunlar üretiliyor. Bkz: Disney CR IOS...
İlk spor oyunu - Tennis for Two
Yıl: 1958
Listenin en hoş oyunlarından birine geldi sıra. Oldukça zekice hazırlanmış bir analog bilgisayar sistemi ile osiloskop ekranına yansıtılan görüntü sayesinde 2 kişinin oynayabildiği bir tenis oyunu. Oyunun geliştiricisi William Higinbotham adında Amerikalı bir fizikçi. Aslında çıkış noktası bu oyunu yapmak değildi. Geliştirilen 30 farklı Donner analog bilgisayarı ile rüzgar direncinin yörüngelerini simüle etmeye çalışıyorlardı. Bu deneyler sırasında ortaya çıkan görüntü bir tenis maçını andırdı. Donner bilgisayarlara 3 hafta içinde hazırlanan program ve ekstra kol mekanizması ile Tennis for Two oluşumunu tamamladı. Geliştirilen aliminyum kollarda 2 adet tuş bulunuyordu. Üstteki çekim bölgesini ayarlamak için alttaki de gelen topa vurabilmek için... Bugün olsa oynarım diyenler el kaldırsın!
İlk futbol oyunu – NFL Football
Yıl: 1979
Her ne kadar Amerikan futbolunu futboldan saymasam da NFL Football’ı da listeye ekledim. Zira kendisi bilinen ilk futbol oyunu. 1979 yılında Amerikalı geliştirici Mattel tarafından tasarlanan oyun, o yılların en gözde platformu Intellivision, Atari 2600’de oynanmaya başladı. 2 boyutlu, tepe kamerası görüşlü, renkli mi renkli basit bir mekaniğe sahip bir oyundu. Kimi zaman takımca saldıraya geçer kimi zamanda tek başınıza rakip kaleye doğru bir yığın adamı geçe geçe gitmeniz gerekirdi. Grafikleri epey kötü olsa da mantık o yıllarda yetiyordu. Tabii esas futbol olaydı daha iyiydi. Şu ayakla oynanan...
facebook'ta Paylaş twitter'a yolla Allah'a havale et