Ekrana Bakarak Geçen Bir Yılın Ardından: 2020'de Neler İzledik?
Hiç bitmeyecekmiş gibi gelen 2020 bitti, valla billa bitti... Unutmak isteyeceğimiz bir yıl geride kalırken biraz olsun yüzümüzü güldürecek şeyler de oldu. Beyaz cam 2020’de birçok ilki ekrana taşıdı! 2020 yılında televizyonda neler oldu anımsamak, televizyonla ilgili haberlerde hafıza tazelemek isterseniz uzun bir yolculuğa hazırlanın.
Oy Korona Korona!
Korona’nın hayatımıza girdiği mart ayından itibaren dizi setlerindeki korona haberlerinin ardı arkası kesilmedi. Ancak bazı setler ara vermemek için direndi. Hatta “koronayı şarkı söyleyerek kovmaya çalışan Erkan Petekkaya” ilk pandemi aylarının gündemindeydi. Neyse ki Gel Dese Aşk adlı dizi kısa sürdü de, Petekkaya’nın “Oy Korona” şarkısını daha fazla duymak zorunda kalmadık.
Birçok dizi pandemi sürecinde setlerine ara verdi. Yüzlerce kişinin çalıştığı setlerden alınan haberler, “show must go on” diyenlere cevap niteliğindeydi. Atv’nin nur yüzü(!) Nihat Hatipoğlu’ndan, yerli ve milli House’umuz Timuçin Esen’e kadar birçok kişi korona oldu. En büyük set salgını haberi ise TRT’nin Gönül Dağı dizisinden geldi. Aynı setten tam 39 kişinin korona pozitif olduğunu haberlere yansıdı. En ilginç korona görüntüleri ise Arka Sokaklar’dan geldi. Dizinin oyuncuları birkaç bölüm maskeleriyle kamera önüne çıktı. Hatta dizide Hüsnü Çoban’ın oğlu Tekin de koronaya yakalandı.
Maske, mesafe, yat yat yat yat yat...
Ekranların en ünlü doktorları kamu spotlarında boy gösterdi. Mucize Doktor’un Ali Vefa’sı Taner Ölmez ve Hekimoğlu’nun başrolü Timuçin Esen, devletin sesi olarak ekrandaydı. Hayatımızın orta yerinde hastalık, hastaneler ve salgın olunca, medikal dramalarda da bir miktar kan kaybı yaşandı tabii… İki hastane dizisinin de reytingleri düştü.
Sezonun şanslıları da vardı. Herkesin eve kapandığı ve çamaşır suyuyla duş aldığı pandemi sürecinde en sevilen dizi, reytinglerden anlaşılacağı üzere Masumlar Apartmanı oldu. Dizinin ana karakterinin evden çıkamayan bir temizlik hastası olması kaderin adeta cilvesiydi. Safiye, haftalık 3 saatlik kamu spotu performansıyla extreme hijyen dersleri verdi.
Mutasyon mu geçiriyor o virüs?
Ayrıca not düşmeden olmaz, dizilerde kadın hakları, kadına şiddet karşıtı mesajlar 2020’de oldukça yoğunlaştı. Özellikle Alev Alev, şiddet karşıtı diyaloglarıyla ekranda yeni bir çağ başlattı (Eee napıyonuz “Güçlü kadın hikayesi tutmaz” diyen yapımcılar?).
Menajerimi Ara dizisi de tacize karşı susmuyoruz videosuyla sosyal medyayı salladı:
2020’de ekranlarda enteresan geri dönüşler de yaşandı. 20 yılın ardından tekrar başlayan İbo Show, her an birileri kameralar önünde son nefesini verecek korkusuyla izleyenleri gerdi. Şahit falan yazarlar şimdi durduk yere hiç gerek yok.
Bu süreçte psikologlar neredeyse tüm dizilerin ana castı haline geldi. “Gerçek yaşam hikayesinden uyarlanmıştır” denmeyen dizi kalmadı. Kırmızı Oda, Masumlar Apartmanı, Doğduğun Ev Kaderindir dizilerinde görünür olan psikolojik sorunların yanında Sadakatsiz gibi dizilerde de ruh sağlığı uzmanı karakterler yer aldı. Gülseren Budayıcıoğlu kitaplarından uyarlanan dizilerin yanı sıra 2020’de Kanal 7’deki Hint dizilerinin yükselişi de dikkat çekiciydi. Bu muazzam başarı yapımcıların da harekete geçirdi. Orijinal ismi Iss Pyaar olan Hint dizisinin, yerli remakeinin başrollerinde Kadir Doğulu ve Nilay Deniz yer alacak şimdiden belli.
Dizi imamı uygulamasında Kırmızı Oda pilot bölge seçildi
Yerli dizilerin uluslararası başarıları 2020’de de devam etti. Her sene Cannes - Fransa'da gerçekleştirilen MIPTV kapsamında “One TV Year In The World: Cracking Audience Trends” adlı yüksek lisans tezi başlığı gibi isme sahip liste açıklandı. Listede yer alan tek Türkiye yapımı Burak Özçivit'in başrol oynadığı Kuruluş Osman oldu (neye bulaştıklarını bi bilseler...). İspanya’da yayımlanan El Pais Gazetesi ise Türk dizilerine dair yaptığı haberde dizilerin 146 ülkede 600 milyon kişi tarafından izlenildiğini kayda geçti.
Dizilerin yanında oyuncular da dünyaya açıldı. Can Yaman ve Mehmet Günsur İtalyan dizilerinde yer almak içini imza attı. Mehmet Günsur, La Compagnia del Cigno adlı gençlik dizisinin oyuncu kadrosuna katılırken, Can Yaman’ın Sandokan adlı dizi ile kameralarla buluşacağını duyuruldu. Arıza diziside Ali Rıza karakterini canlandıran Tolga Sarıtaş ise 2020 yılında, 48. Uluslararası Emmy Ödül töreninde jüri üyesi olarak yer aldı. Bir önceki yıl törende ödülü kucaklayan isim ise usta oyuncu Haluk Bilginer olmuştu.
Şimdi Rosalinda düşünsün!
Haluk Bilginer’in başrolünde yer aldığı Puhu TV projesi Şahsiyet, 2020 yılında Almanya’ya satılan ilk Türk dizisi olma başarısı gösterdi. Türk dizilerinin dünyaya yayılması tuhaf haberleri de getirmeye devam etti. Paraguay'da bir nüfus idaresi, çocuklara verilen Türkçe isimlerden bazılarını Twitter adresinden paylaştı. Paylaşımda Şehrazad, Kerim, Kemal, Devran ve Mustafa gibi isimlerin yer aldığı görüldü. Böyle giderse yakında bir sürü Paraguay'lı Eymen ve Ege'yle tanışma ihtimalimiz de var.
Türkiye’de de 2020 yılının ilk aylarında 2019’da çocuklara en çok konulan isimler açıklandı. Annelerin gözbebeğinin Hercai dizisinin başkahramanı Miran olduğu nüfus kayıtlarıyla delillendi. İntikam yemini edip sevdiği kızı evlendiği gece bırakıp kaçan Miran, geleceğin dertli kaynanalarının seçimi oldu.
Çukur’un Yamaç’ı da çocuklarına kariyer hedefi olarak varoş çete liderliğini uygun gören çok sayıda ebeveynin tercihi oldu. Listede Ertuğrul isminin de önceki yıllara göre yükselişte olduğunu hatırlatalım. Bu arada, Diriliş ile açılan yol, 2020’de Kuruluş ve Uyanış ile devam etti. Atlı silahlı diziler için işteş çekimli fiil arayışı 2021’de de süreceğe benziyor.. Benzeyiş...
Yamaç bebek
2020 yılında yayın hayatına veda eden diziler de vardı. Çocuk 18., Bay Yanlış 14., Gençliğim Eyvah 17., İyi Günde Kötü Günde 6., Çatı Katı Aşk ve Güvercin 16., Yeni Hayat 9., Şeref Sözü 4., Öğretmen 9., Babil 20., Bir Annenin Günahı 5., Çocukluk 11., Maria ile Mustafa 17., Zümrüdüanka 26., Kalk Gidelim 135. bölümde final yaptı.
Korona döneminde ortadan buharlaşan dizilerden biri de Savaşçı’ydı. Dizi belirsiz bir süre ekrandan çekildi. Hatta bu sürede başrolü Berk Oktay’ı Yasak Elma’ya kaptırdı. Şimdi gelen haberler, yeni bir kadroyla Savaşçı’nın hazırlıklarının hızlandığı yönünde. TV tarihinin, Memnun Kaygısız’ın ardından en çok kadınla evlenen karakteri Halit Argun ise Yasak Elma’da hayata veda etti. Umalım da Berk Oktay’ın canlandırdığı Çağatay’ın da sonu Halit’e benzemesin…
Asıl savaş şimdi başlıyor haberi yok.
Dünya koronadan kırılırken her şeyden bihaber Dominik’te parkur yarışı yapan yarışmacıların salgını öğrendiği an da TV tarihine geçti. Tam olarak kimin Survive etmeye çalıştığını fark ettikleri o aydınlanma anını izlemek eğlenceliydi...
Yılın TV olaylarından birinin de başrolünde Ozan Güven vardı. Adı kadına şiddet davasıyla gündeme gelen Ozan Güven, yerli Breaking Bad’imiz Babil’e veda etti. Egemen karakteri bir anda Onur Saylak ile ekrana gelmeye başladı. Dizinin ömrü çok uzun olmasa da Vatanım Sensin’den sonra yeniden buluşan Halit Ergenç ve Onur Saylak, TV’de nadir görülecek performanslara imza attı.
İnternet Televizyonu Geçti
2020 yılı malum karantinada geçti. Mobil İletişim Araçları ve Bilgi Teknolojileri İş Adamları Derneği (MOBİSAD) ve İstanbul Üniversitesi işbirliğiyle hazırlanan Mobil İletişim Sektör Raporu’na göre internete bağlantı süremiz 7 saat 9 dakika, sosyal medya kullanım süresi 2 saat 48 dakika, TV izleme süremiz 2 saat 44 dakika hesaplandı. Dijital dünyanın konvansiyonel yayıncılığı geride bıraktığının kanıtı 2020’de elde edildi.
Exxen 10 sene önce çıksa Balıkesir'in çılgın eşekleri ve Songül Karlı da şimdi bu tablodaydı...
Dijital televizyonların yükselişi de 2020’ye damga vurdu. Acun Ilıcalı, sahibi olduğu Exxen için 900 milyon lira yatırım yaptığını açıkladı. Youtube’da tutan ne varsa Acun Ilıcalı satın aldı. Exxen 1 ocak 2021’de yayına hazırlanırken, bir diğer yerli dijital yayın platformu Gain de 30 Aralık 2020’de yayın hayatına başlayacağını açıkladı. Filli Boya’nın Özgecan Aslan cinayetinde ve 10 Kasım’da verdiği TV reklamlarıyla gündem olan eski patronu Gözde Akpınar’ın sahibi olduğu Gain, “kadınları önemseyen bir video izleme deneyimi vadediyor” deniyor.
Gain, 1991'e girdiği yılbaşı programıyla dijital platformlar arasında şimdiden fark yarattı
Geçtiğimiz yıllarda yayına başlayan dijital mecralar da maceralarına devam etti tabii... 2020 yılında, Netflix Türkiye özellikle Bir Başkadır ve Aşk 101 ile sosyal medyayı salladı. Netflix’in skandalı da eksik olmadı. Türkiye yapımı projelerinden biri olan Şimdiki Aklım Olsaydı dizisi, set başlamadan bir gün önce Netflix tarafından iptal edildi. Kararın projedeki eşcinsellik temasından kaynaklandığı iddia edildi.
Blu TV de 2020’de içerikleri kadar sansür haberiyle adından söz ettirdi. Çıplak dizisi hakkında utangaç AKP'li Cüneyt Özdemir tarafından RTÜK göreve çağrılınca dizi platformdan uçuverdi. Türkiye’nin en cesur dizisi olarak tanıtımlara çıkan Çıplak’ın cesareti, RTÜK kelimesini duyana kadarmış anlayacağınız. Çocuk kilidi çalışması nedeniyle dizi yayından kalktı dediler. Biz de yedik evet...
Üstelik çıplak da değil yani...
Dijital platformlardaki sansür haberlerinin gelişi, RTÜK’ün yayın lisansı almayı zorunlu hale getirmesi ve müdahaleleri ile ilintiliydi. Netflix, lisans almasının ardından İstanbul’da ofis açacağını açıkladı. Dünyaca ünlü yayın platformu Mubi Türkiye’de prodüksiyon yapacağını duyurdu. Amazon Prime Video 2020’de yayına açılırken, Amazon’un Türkiye’deki ilk TV reklamı da ekranlarda yerini aldı.
2020’de dijital kanallarda yayın yapmayan resmen kalmadı. Karantinada canı sıkılan kendini kamera önüne attı. Hele pandeminin ilk zamanlarında, izleyici başına 3 canlı yayın düşüyordu. İzleyenden çok yayın açan vardı. Çoğu ikiye bölünmüş ekranda ön kameraya aval aval bakanlardan oluşsa da hepsi kötü değildi tabii… İnstagram’da başlayan Mücbir Sebepler adlı yayın, Bartu Küçükçağlayan ve Melikşah Altuntaş’ın yıldızını parlattı. 2020 yılında izleyicinin nabzını tutan sohbetlere imza atanlar arasında İbrahim Selim ve Armağan Çağlayan gibi tanıdık simalar da vardı. Mesela şu program 6 milyona yakın izlenme aldı. “Konuk ünlüyü” tanımayanlar bile izlemeye devam edecek garanti ediyoruz.
2020’ye İmza Atan TV Yapımları
Google’ın 2020’de en çok aranan TV yapımları listesinde ilk sırayı aldı. Mucize Doktor, Masumlar Apartmanı, Sen Çal Kapımı, Alev Alev, Kırmızı Oda, Bay Yanlış, Menajerimi Ara, Bir Başkadır ve Aşk 101 de listede bulunan diğer projelerdi. Televizyonun nabzını tutan dünyaca ünlü mecra Variety, 2020 yılının en iyi yabancı dizileri listesini yayınladı. Listede Türkiye’den yalnızca ALEF yer aldı. Dizinin yurt dışında dikkat çekmesinin asıl nedeni tarikat göndermeleri, semazenli egzotik sahneleriydi herhalde. Yönetmenliği şahaneydi eyvallah ama sonunu 2 bölüm önceden tahmin ettiğimiz, benzerini defalarca izlediğimiz seri katil dizisi ALEF, bu listeleri yıkıp geçen ALEF mi insanın inanası gelmiyor.
Ama kapağı havalı şimdi Allah var...
Youtube 2020’nin en çok izlenen videolarını açıkladı. Çok güzel hareketler bunların Survivor’ı yeniden canlandırdığı hurvovir bolumu Türkiye’de ikinci sırada yer aldı. Nisa’nın Survivor birleşme partisindeki sahne performansı onu takip etti. Masumlar Apartmanı - 1. Bölüm, Kırmızı Oda | 1. Bölüm ve Öğretmen 1. bölüm listede yer alan diğer TV içerikleriydi. 2020’de Youtube’da ve diğer sosyal platformlarda rap müzik videoları ve rap sanatçıları listeleri alt üst edince O Ses Rap adlı yepyeni bir yarışma doğdu. 2021 de o da ekranda olacak.
2020’nin en tüyleri diken diken eden programı ise Zahide yetişten geldi. Zahide Yetiş ile gelin görün, kaynanaların giydirip gelinleri puanladığı formatla toplumsal cinsiyet rollerini yeniden üreten en garabet programlar arasında zirveyi zorladı.
Haber stüdyolarından sabah kuşağına transfer olan Didem Arslan Yılmaz ise TV dünyasında bir ilke imza atarak, programdaki yorumcu Handan Bakbak ile davalık oldu. Yorumcusunun canlı yayında lafa girerek programı sabote ettiğini iddia eden Yılmaz, yorumcuyla tartışarak sürekli bağırılan gündüz kuşağında yeni bir sayfa açtı.
Haberlerden Haberler
Televizyon dünyasının haber bölümü de 2020’de epey olaylıydı. Hazine ve Maliye Bakanı, Berat Albayrak’ın instagram'dan açıkladığı istifası tam 27 saat sonra haber kanallarında yerini alabildi.
Özlediniz di mi itiraf edin...
Bu yılın ilginç rekorlarından bir diğeri de ekran karartmayla ilgiliydi. Radyo ve Televizyon Üst Kurulu'nda (RTÜK) alınan kararla Halk TV ve TELE 1'e, rekor ceza verildi. Kanallar tam 5'er gün yayın durdurma cezası aldı.
Kanal D’de Buket Aydın, Fox TV’de Fatih Portakal, ekranlara veda etti. Kanal D’de ana haber sunuculuğu koltuğunu Deniz Bayramoğlu devralırken, Fox’ta ilk yayınını sünnet korkusuna benzeten Selçuk Tepeli izleyicilerle tanıştı.
2020’nin en büyük haber haberi ise Olay TV’den geldi. 30 Kasım’da yayın hayatına başlayan Olay TV, lisans sahibi Cavit Çağlar’ın isteğiyle 26 Aralık’ta kapandı. Kanal, “haberciliği fabrika ayarlarına döndüreceğiz” mottosuyla kurulmuştu. Nitekim verdiği sözü de tuttu...
2020 itibariyle Türkiye'de habercilik (temsili gibi ama değil)
facebook'ta Paylaş twitter'a yolla Allah'a havale et